لاله واژگون ( Fritillaria imperialis ) شناخت گیاهان دارویی مرتعی و جنگلی ایران ، فارس

موقعیت:

سرزمین دانستنی ها با حساس کامپیوتر

گل و گیاهان زینتی و دارویی

گیاهان دارویی

نام علی: Fritillaria  imperialis

خانواده: Liliaceae

لالهٔ واژگون (Fritillaria) نام یک سرده از راستهٔ سوسن‌سانان است.

عمر این گیاه بسیار کوتاه است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لالهٔ واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله است که تا کنون ۱۵ گونهٔ آن در ایران شناسایی شده است. گونهٔ زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله زاگرسی بین ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد.

پیاز این گیاه به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین مسکن درد است.

تاکنون شصت گونه از از این گیاه شناخته شده است. پیاز آن به صورت یک غدهٔ متورم، گوشت‌دار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و اگر تازه باشد، سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده می‌کنند.

در اسطوره‌ها:

لالهٔ واژگون یا لالهٔ نگونسار، هم در نقش سرستون‌های ساسانی‌ها و هم در موزهٔ طاق بستان در کنار نقش پادشاه ساسانی دیده می‌شود. گویند این گل در آن زمان که گلوی سیاووش با تیغ تیز گرسیوز آشنا می‌شد، شاهد ماجرا بود. از پس آن اندوه، گل‌گونه رخ، سر به زیر افکند تا آرام آرام اشک بریزد بر بی‌گناهی سیاوش.

در ایران:

دشت لاله‌های واژگون در استان چهارمحال و بختیاری مشهورترین دشت لالهٔ ایران است که در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت به گل می‌نشیند. گونه‌ای از لالهٔ واژگون که در این دشت می‌روید، بسیار نادر است و در یک اثر طبیعی ملی به شمار می‌آید.دشت لاله های واژگون یورتیچه در دامنه کوه جهان بین هفشجان نیز از دیگر نمونه های این اثر در استان چهارمحال و بختیاری است. دشت لاله‌های واژگون فریدون شهر و اقلید نیز، دیگر دشت لالهٔ ایران است. از مناطق دیگر در ایران، کوه های استان کرمانشاه، در غرب استان اصفهان، شهر ایوان، شهر ایلام، شهر خوانسار و منطقه بوئین میاندشت است که لاله‌های زیادی دارد. در شهرستان الیگودرز نیز دشت وسیعی مشهور به دشت لاله‌ها وجود دارد که در اردیبهشت ماه، زیبایی لاله‌های واژگون آن چشم‌نواز است. در منطقهٔ دیگری از همین شهرستان یعنی در میان کوه‌های ویلو و ویلک، واقع در شمال روستای گندمینه (حد فاصل استان‌های اصفهان و لرستان) نیز در چند سال اخیر مملو از لاله‌های واژگون بود ولی متأسفانه امروزه به طور کامل از میان رفته‌اند.

• در برخی نقاط ایران، این گیاه را اشک مریم یا لالهٔ اشک می‌خوانند. وجه تسمیه چنین نامی به داستان‌های اسطوره‌ای بازمی‌گردد. این که این لاله، شاهد مرگ سیاوش بوده و از غصه این اتفاق سربه زیر شده و اشک می‌ریزد. اشک‌های لالهٔ واژگون در حقیقت شیرهٔ بی‌رنگی هستند که در درون لاله قرار دارند و گاهی به سمت پائین سرازیر می‌شوند.

لاله واژگون کله‌ماری گونه‌ای که در در اروپا می‌روید.

لالهٔ واژگون از گونه لاله گرگانی در شهر لیوواردن هلند

نام های دیگر:

Kaisers Crown,گل سربه زیر,لاله نگونسار,اشک مریم ,گل اشک

خواص دارویی:

این گیاه اصولاً در پیاز این گیاه است. پیاز این گیاه داروی مؤثری برای دردهای رماتیسمی و دردهای مفصلی و پاک‌کننده دستگاه کبدی است. البته این گیاه جزء داروهای سمی است و مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد.  اثر ضد دردی پیاز گیاه لاله واژگون به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین در این گیاه است.